dApp ve DAO Nedir? Nasıl Çalışır?

Merkezi olmayan uygulamaların kısaltması olan dApp’ler, tek bir bilgisayar yerine bir blockchain veya eşler arası (P2P) bilgisayar ağında bulunan ve çalışan dijital uygulamalar veya programlardır. Merkezi olmayan özerk organizasyonun kısalatması olan DAO’lar ise  yeni ortaya çıkan bir yasal yapı şeklidir.

dApp Nedir?

Uber veya Twitter gibi standart bir web uygulaması, bir kuruluşun sahip olduğu ve işlettiği bir bilgisayar sisteminde çalışır ve uygulama ve çalışmaları üzerinde tam yetki verir. Bir tarafta birden fazla kullanıcı olabilir, ancak arka uç tek bir kuruluş tarafından kontrol edilir.

Öte yandan dApp'ler bir P2P ağında veya bir blockchain ağında çalışabilir. Örneğin, BitTorrent, Tor ve Popcorn Time, P2P ağının bir parçası olan bilgisayarlarda çalışan ve böylece birden fazla katılımcının fedding veya seeding içerikleri veya her iki işlevi de gerçekleştirdiği uygulamalardır.

Kripto para birimleri bağlamında, dApp'ler bir blockchain ağında kamuya açık, açık kaynaklı, merkezi olmayan bir ortamda çalışır ve herhangi bir otorite tarafından kontrol ve müdahale edilemez. Örneğin, bir geliştirici Twitter benzeri bir dApp oluşturabilir ve herhangi bir kullanıcının mesajları yayınlayabileceği bir blockchain'de konumlandırabilir. Gönderildikten sonra, uygulama oluşturucuları da dahil olmak üzere hiç kimse mesajları silemez.

dApp uygulamaların avantajları şu şekilde sıralanabilir:

• Programlar kullanıcı gizliliğini korur.
• Sansüre karşı dirençlidirler.
• Esnek platformlar dApp gelişimini teşvik eder.

dApp uygulamalarının dezavantajları şu şekilde sıralanabilir:

• Deneysel oldukları için ölçeklendirme sorunları yaşanabilir.
• Kullanıcı dostu bir arayüz geliştirmek zor olabilir.
• Gerekli kod değişikliklerini yapmak zor olabilir.

DAO Nedir?

Kripto para birimlerinin en önemli özelliklerinden biri merkezsiz olmasıdır. Bu, hükümet veya merkez bankası gibi tek bir kurum tarafından kontrol edilmedikleri, bunun yerine çeşitli bilgisayarlar, ağlar ve düğümler arasında bölündüğü anlamına gelir. Birçok durumda, kripto para birimleri, genellikle standart para birimleri ve işlemleri için kullanılamayan gizlilik ve güvenlik seviyelerine ulaşmak için bu merkezi olmayan durumu kullanır.

Kripto para birimlerinin merkezsizliğinden esinlenerek, bir grup geliştirici 2016 yılında merkezi olmayan bir özerk organizasyon veya kısaca DAO fikrini ortaya çıkardı. Bu noktada DAO’lar büyük ölçüde akıllı sözleşmelere güveniyor. Mantıksal olarak kodlanmış bu anlaşmalar, bir blok zincirinde altta yatan etkinliğe dayalı karar almayı belirliyor. Yani DAO’larda tek bir kişi ya da şirket değil tüm topluluk söz sahibi oluyor.

DAO’nun faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Merkezsiz olması
• Büyük katılımın sağlanabilmesi
• Herkes tarafından şeffaf olarak görünebilmesi.
• Topluluk bilincinin sağlanabilmesi.

DAO’nun eksiklikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Beklendiği kadar hızlı olamayabilir.
• DAO için bir eğitim süreci gerekebilir.
• Verimsiz olabilir.