Vadeli İşlem Nedir? Nasıl Yapılır?

Kripto para vadeli işlemleri, aslında bir kripto para biriminin gelecek fiyat yönü ile ilgili tahminde bulunmaya, bu tahminler doğrultusunda alım yapmadan yatırım yapmaya imkan veren işlemler olarak tanımlanabilir. Kripto para vadeli işlemlerine kripto para borsaları aracılığı ile ulaşabileceğiniz gibi Chicago Mercantile Exchange (CME) aracılığı ile de ulaşabilirsiniz.

Kripto Para Vadeli İşlemleri Nedir?

Herhangi bir dayanak varlığın vadeli işlem sözleşmeleri, o varlığın türevleridir. Bu sözleşmeler, iki emtia yatırımcısı arasında alınıp satılır ve gelecekte belirli bir tarihte o varlığın fiyatı hakkında spekülasyon yapılmasını sağlar. Sözleşmelerin belirli sayıda birimi, fiyatlandırması, marjinal gereksinimleri ve yatırımcıların karşılaması gereken uzlaşma yöntemleri vardır.

CME tarafından sunulan Bitcoin vadeli işlemleri için sözleşme detayları şu şekilde:

• Sözleşme birimi: CME CF Bitcoin Referans Oranı ile tanımlanan 5 Bitcoin
• Fiyat teklifi: USD
• İşlem saatleri: Pazar – Cuma, 17:00 – 16:00
• Ürün kodu: BTC
• Marj gereksinimleri: Sözleşme tutarının %50’si nakit
• Listelenen sözleşmeler: Ardışık altı ay ve iki ek Aralık ayı için listelenen sözleşmeler
• Uzlaşma yöntemi: Finansal olarak ödenmiş

CME özelinde bir yatırımcının toplam 10 Bitcoin değerinde iki Bitcoin vadeli işlem sözleşmesi satın aldığını varsayalım. Vadeli işlem sözleşmesi satın alındığında tek bir Bitcoin’in fiyatı 5.000 dolar olsun ve bu her iki vadeli işlem sözleşmesi için toplam 50.000 dolar anlamına geliyor. CME'de Bitcoin vadeli işlemleri için teminat gereksinimi, sözleşme tutarının %50'sidir, yani yatırımcının teminat olarak 25.000 dolar yatırması gerekir. Kaldıraç kullanarak yatırımcılar sözleşme alımının geri kalanını finanse edebilirler.

Sözleşmenin değeri, dayanak varlığın fiyatına (yani Bitcoin) göre değişir. CME, birden fazla borsadan elde edilen Bitcoin için hacim ağırlıklı ortalama fiyat olan ve Londra saatiyle her gün 15.00 ile 16.00 arasında hesaplanan Bitcoin Referans Oranını kullanır.

Bitcoin'in fiyat hareketlerine bağlı olarak, yatırımcı vadeli işlem sözleşmelerini elinde tutabilir veya başka bir kişiye satabilir. Yatırımcı, sözleşmelerinin süresinin sonunda bunları yenilerine devretme veya vadelerinin dolmasına izin verme ve vadesi gelen nakit uzlaşmayı tahsil etme seçeneğine sahiptir. CME’de Bitcoin vadeli işlem adımları, normal vadeli işlem sözleşmeleriyle aynıdır.

Kripto para borsalarında hikaye biraz daha farklı. Kripto para borsaları yatırımcılara daha fazla risk alma imkanı sunuyor, ki bu da daha fazla kayıpla karşılaşma durumunu da doğuruyor. Örneğin Binance, platformunda vadeli işlemleri 2019'da başlattığında alım satım miktarının 125 katına kadar kaldıraç sundu. Bu rakam, Temmuz 2021'de alım satım miktarının 20 katına revize edildi.

Vadeli İşlem Sözleşmelerinin Avantajları ve Dezavantajları

CME noktasında Bitcoin vadeli işlemlerinin avantajları yasal olarak düzenlenmiş bir şekilde Bitcoin’e yatırım yapılabilmesini mümkün kılmaktır. Uzman isimlere göre aşağıdaki sebepler de Bitcoin vadeli işlemlerinin avantajları olarak görülüyor:

• Bitcoin vadeli işlemleri ayrıca Bitcoin'e yatırım yapma sürecini basitleştirir.
• Vadeli işlem sözleşmelerinin, yatırımcıların varlık sınıfına yatırım yapma risklerini azaltmalarını sağlayan pozisyon ve fiyat limitleri vardır.

Bitcoin vadeli işlemlerinin dezavantajları ise şu şekilde sıralanıyor:

• Diğer emtialara kıyasla katılımcı sayıları ve işlem hacimleri gibi kripto para vadeli işlemleri sunan platformların sayısı da sınırlıdır.
• İşlem hacmi ve fiyat volatilitesi risk noktasında daha yüksek bir orana sahiptir.
• Kripto para borsaları henüz düzenlemediği için bu da daha fazla risk olarak yorumlanıyor.